Nederlandse staat gedaagd om aanpak illegaal downloaden

Een groep Nederlandse film- en televisieproducenten wil de staat aansprakelijk stellen voor de financiële schade die zij lijden door illegaal downloaden. Ze hebben dinsdag een dagvaarding uitgestuurd. Sinds april 2014 is het downloaden van films, series, muziek of boeken uit illegale bron per direct verboden na een uitspraak van het Europese Hof, dat oordeelde dat Nederland de auteursrechten online beter moet beschermen.

Maar downloaden uit illegale bron wordt hier ook sindsdien niet aangepakt – in tegenstelling tot in veel andere Europese landen. De Nederlandse filmindustrie zou daardoor niet alleen inkomsten mislopen, ook de financiering voor nieuwe producties droogt op.

Als de producenten in deze zaak gelijk krijgen, starten ze een schadeprocedure. Het te eisen bedrag is nog niet bekend, laat hun advocaat Anne Bekema weten. Met het geld willen ze een nieuw productiefonds oprichten ter ondersteuning van de creatieve sector.

„Een heel ouderwetse regeling”, zegt De Jong. Consumenten downloaden online uit illegale bron, de cd’s of dvd’s hebben ze helemaal niet meer in de kast staan. De Hoge Raad bevestigde in januari dat de thuiskopievergoeding de schade van illegaal downloaden niet compenseert.

Volgens de aanklagers kon zo in Nederland een klimaat ontstaan ‘waarin het ongehinderd maken van reproducties uit illegale bron als een verworven recht werd beschouwd’.

„De producenten kunnen best een goede kans maken”, zegt advocaat Christiaan Alberdingk Thijm, die is gespecialiseerd in internetzaken. Maar, zegt hij, „dan moeten ze wel kunnen aantonen dat ze financiële schade hebben geleden.”

ICT-jurist Arnoud Engelfriet zegt hetzelfde: de aansprakelijkheidsstelling heeft een goede kans. Maar de volgende stap, het berekenen van de financiële schade, wordt volgens Engelfriet een stuk lastiger. Op de onderzoeken naar de schade van illegaal downloaden is altijd heel wat aan te merken, zegt hij. Stel: iemand downloadt een film uit illegale bron. Wat had hij gedaan als dat niet mogelijk was? Had hij hem dan ook gekeken? Of had hij hem op Netflix (8 euro per maand) in de bioscoop (10 euro voor een kaartje) of op dvd (rond de 20 euro) gezien? Het gaat wel ver om de staat op basis van een geschatte prognose over de afgelopen tien jaar miljoenen terugbetalen?Volgens Engelfriet is er op onderzoeken naar downloadschade altijd wel iets aan te merken. „Dat wordt een ingewikkelde discussie.”

De producenten probeerden al eerder schade op de staat te verhalen. In februari vorig jaar stuurden ze een brief aan het ministerie van Veiligheid en Justitie, waarin ze een schadevergoeding van ruim 1 miljard euro eisten. „Na een paar brieven over en weer bleek toen dat de staat niet bereid was om de tafel te gaan zitten”, zegt advocaat Bekema nu.