Kritiek op Europees plan om WhatsApp te scannen op kindermisbruik

Het Europees voorstel om alle WhatsApp-berichten automatisch te scannen op signalen van kindermisbruik staat onder zware kritiek vanuit de academische gemeenschap. Meer dan 250 wetenschappers uit ruim dertig landen hebben hun zorgen geuit via een open brief, waarin zij oproepen tot het intrekken van dit voorstel. De brief benadrukt hoe ernstig seksueel misbruik en de uitbuiting van kinderen zijn, maar stelt dat het scannen van privéberichten niet de juiste oplossing is voor dit probleem. De bezorgdheid is dat dergelijke technologie niet nauwkeurig genoeg is om het verschil te herkennen tussen werkelijk misbruikmateriaal en onschuldige familiefoto's, zoals een kind in bad.

Als het voorstel wordt aangenomen, zouden apps zoals WhatsApp en iMessage uitgerust moeten worden met software die alle verstuurde foto's scant. Wanneer de software potentieel kindermisbruik detecteert, wordt dit gemeld aan een nieuw Europees centrum dat gespecialiseerd is in het bestrijden van kindermisbruik. Dit centrum beoordeelt vervolgens of het om daadwerkelijk misbruik gaat voordat het de informatie doorstuurt naar Europol. Critici, waaronder Jaap-Henk Hoepman, een expert op het gebied van digitale privacy aan de Radboud Universiteit en een van de auteurs van de open brief, twijfelen sterk aan de effectiviteit en de ethiek van deze aanpak. Hoepman geeft aan dat de mogelijkheid dat onschuldige beelden, zoals een foto van een kind in bad, ten onrechte aangemerkt kunnen worden als misbruik, een reëel en zorgelijk probleem vormt.

Een praktijkvoorbeeld dat de zorgen onderstreept, is het verhaal van Mark, wiens foto van zijn volwassen vriendin door Microsoft's scantechnologie foutief als kinderporno werd bestempeld. Deze fout toont aan hoe moeilijk het kan zijn voor software om onschuldige beelden correct te onderscheiden van misbruikmateriaal.

Arda Gerkens van de Autoriteit online Terroristisch en Kinderpornografisch Materiaal (ATKM) wijst ook op een bijkomend probleem: niet elke naaktfoto van een minderjarige valt onder kindermisbruik. Zo kan een foto die verstuurd wordt als onderdeel van sexting tussen tieners ook een melding opleveren, ondanks dat deze niet bedoeld is als misbruikmateriaal. Dit soort incidenten benadrukt hoe complex de materie is en waarom de automatische scanning van berichten een ingrijpende privacykwestie vormt.

Dit Europese plan roept belangrijke vragen op over privacy, de effectiviteit van technologie om misbruik te bestrijden, en de mogelijke gevolgen voor gewone burgers, waaronder kinderen en tieners. Terwijl het ultieme doel, het bestrijden van kindermisbruik, onbetwistbaar belangrijk is, zijn de middelen waarmee dit wordt bereikt onderwerp van intensief debat en controverse.