Mensen die via hun PlayStation-account een Discovery-serie kochten, kunnen die vanaf 2024 niet meer kijken. De aankopen worden van accounts af gehaald en niemand krijgt geld terug. Deskundigen hebben daarom moeite met de koopknop bij digitale aankopen: "Het is misleidend."
Het was van 2008 tot 2021 mogelijk om films en series te kopen via de PlayStation Store van Sony. De titels konden daarna worden afgespeeld via de spelcomputer. Twee jaar geleden verdween die optie, maar eerder gekochte films en series konden nog wel bekeken worden. Doordat Sony's licentie voor titels van Discovery afloopt, verdwijnen die titels na 31 december dit jaar alsnog uit de accounts.
In online reacties zijn klachten te lezen van mensen die hierdoor aankopen verliezen. Een veelgehoorde vraag is daarbij wat het woord 'kopen' nog betekent als je het product daarna niet echt bezit.
Ook Dirk Visser, hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden, vindt de term in dit geval verkeerd. "Als je online een film aanschaft, koop je eigenlijk toestemming om herhaaldelijk te streamen", zegt hij. Vaak is er ook een optie om te huren, maar dan zijn de grenzen strakker aangegeven. Dan krijg je bijvoorbeeld 48 uur de tijd om een film te kijken.
Regels voor digitale aankopen verschillen met fysieke aankopen
Juridisch gezien gelden regels voor het kopen van fysieke dingen. "In een digitale omgeving is het fundamentele punt dat die niet bestaan", zegt ICT-jurist Arnoud Engelfriet.
"Je kunt een mp3-bestand niet op je voet laten vallen. In plaats daarvan betaal je om gebruik te kunnen maken van digitale producten. Het woord 'koop' is daarbij wel misleidend als blijkt dat het later teruggehaald kan worden door de aanbieder."
Daarmee verschilt de digitale wereld dus van de fysieke. Als je een film koopt op blu-ray en die thuis in de kast zet, dan is er geen winkel die hem later komt terughalen. Digitale aanbieders houden na de transactie meer grip op wat ze verkopen. Zo kunnen ze via accounts van klanten ingrijpen om het streamen van een gekochte film met een verlopen licentie tegen te houden.
Voorwaarden moeten duidelijk zijn
Het is niet verboden om digitale producten te begrenzen of om er voorwaarden aan te hangen. Die moeten dan wel helder zijn voor de consument. Zo is altijd duidelijk dat een iPhone-app niet op een Android-telefoon werkt. Dat je bij een digitale aankoop van een film niet zeker weet hoelang hij in je bezit blijft, is op het moment van kopen vrijwel altijd het geval.
Als consument ga je met allerlei voorwaarden akkoord via het platform of de site waar je de aankoop doet. Dat doe je vaak als je een account aanmaakt. "Een ellenlang contract bij elke aankoop wil je ook niet hoeven doornemen", zegt Engelfriet. "Vaak is het zo dat gekke, onverwachte situaties in de kleine lettertjes worden opgenomen, omdat ze zo uitzonderlijk zijn."
Dat zou ook gelden als een gekochte film of serie wordt teruggehaald. Dit gebeurt bij Sony ook zelden. "Maar het is niet zo dat als iets in de voorwaarden staat, dat zaligmakend is", zegt Engelfriet. "De kleine lettertjes mogen de grote niet tegenspreken. Dus als een reclame onbeperkt internet belooft, kan de aanbieder bijvoorbeeld niet zeggen dat daar toch uitzonderlijke beperkingen aan vastzitten. Onbeperkt is onbeperkt."
Iets voor altijd kopen betekent dus ook iets voor altijd kopen. Het is dan maar net onder welke voorwaarden een aankoop in de regels van een platform wordt beschreven. En dus blijkt het probleem toch vooral bij de betekenis van het woord 'kopen' te liggen.
Door William
Aanbevolen reactie
Doe je mee?
Je kunt nu een bericht plaatsen en je later registeren. Als je al een account hebt, kun je je hier aanmelden.
Note: Your post will require moderator approval before it will be visible.