Brein Slaat Weer Toe Bij Taalmodule

BREIN Trekt Voor de Tweede Keer in Twee Weken het Stekker uit Groot Taalmodel

In een opvallende wending heeft Stichting BREIN opnieuw een Nederlands AI-taalmodel offline gehaald, slechts een week na de schorsing van GEITje-7B. Dit keer betreft het een model dat weer is gebaseerd op de Mistral-7B architectuur. De ontwikkelaar van het model claimt dat het getraind is op onnoemelijk veel Nederlandstalige teksten, variërend van literatuur en nieuws tot studieboeken die samengevoegd zijn tot een compleet database van miljarden tokens. Echter, de documentatie van de aanbieder laat ons in het duister over de specifieke inhoud van deze trainingsdata. Gezien de omvang is het zeer waarschijnlijk dat er niet uitsluitend gebruik is gemaakt van rechtenvrije teksten. Het model werd voornamelijk gepresenteerd als een chatbot, toegankelijk voor iedereen om te downloaden en te gebruiken.

Als een slimme detective heeft BREIN de ontwikkelaar benaderd met verzoeken om verduidelijking over de gebruikte trainingsdata, de herkomst ervan, en of er een juiste licentie is verkregen voor deze data. Mocht blijken dat de juiste rechten ontbreken, dan kan het model niet anders dan offline worden gehaald – met rechtszaken als consequentie.

Het feit dat datasets voor AI-training vaak gevuld zijn met materiaal van twijfelachtige oorsprong is geen geheim. Er duiken regelmatig namen op van zogenaamde shadow libraries, waar gebruikers beschermd materiaal gratis kunnen downloaden. Dankzij de inspanningen van BREIN zijn deze onwettige platforms al geblokkeerd door Nederlandse internetproviders. Wanneer AI-datasets en de taalmodellen die daarop zijn gebaseerd gebruik maken van dergelijke illegale kopieën, schaadt dit uiteraard de legitieme makers en producenten van originele werken. Dit is de reden waarom BREIN zich actief inzet om deze misstanden aan te pakken.

De ontwikkelaar van het model voelde waarschijnlijk de druk toenemen en heeft – zonder verdere uitleg – besloten zijn taalmodel van het net te halen. BREIN juicht deze uitkomst toe en blijft voortvarend zoeken naar andere datasets en taalmodellen die inbreuk maken op het auteursrecht.

In eerdere verklaringen heeft BREIN benadrukt dat ze niet tegen de ontwikkeling van AI zijn. Echter, het gebruik van boeken, artikelen, muziek, en andere werken voor AI-doeleinden moet altijd gebaseerd zijn op toestemming, aangevuld met een eerlijke vergoeding. Het is opmerkelijk dat aanbieders van dergelijke AI-modellen vaak zelf geld vragen voor het gebruik van hun creaties. Intellectueel eigendom is cruciaal voor het trainen van AI en resulteert in software die kan concurreren met de oorspronkelijke materialen. Wanneer deze producten worden gebruikt zonder enige vergoeding, ondermijnt dat de inkomsten van auteurs, boeken- en nieuwsuitgevers.

In de Verenigde Staten zijn er al tientallen rechtszaken aangespannen tegen aanbieders van AI-modellen. In Europa beginnen ook de eerste rechtszaken voor de rechter te komen, en het besef dat auteursrechten gerespecteerd moeten worden, begint zich langzaamaan te verspreiden. We zien nu zelfs de eerste licentieovereenkomsten ontstaan, zoals tussen OpenAI en de Financial Times, en recentelijk een tijdelijke overeenkomst tussen grote muziekmaatschappijen en Anthropic.

“Uiteindelijk gaat het erom dat ook de tech-industrie zich aan de wet houdt en auteursrechten respecteert," stelt BREIN-directeur Bastiaan van Ramshorst. "Makers en producenten moeten een eerlijke boterham kunnen verdienen, en (big) tech moet gewoon betalen voor het gebruik van andermans materiaal, net zoals ieder ander.”

De strijd om auteursrechten is nog lang niet gestreden, en de ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op. Het is een spannende tijd waarin de grenzen van technologie, creativiteit en recht worden verkend. De bal ligt nu in het kamp van de techondernemers; een uitdaging die zowel kansen als verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Laten we hopen dat ze deze kans aangrijpen om een toekomstige wereld te creëren waarin rechten en creativiteit in harmonie bestaan!