Ai vertalingen slechter of toch niet?

Professionele ondertitelaars maken zich zorgen over de opkomst van machinevertalingen in de film- en televisiewereld. Steeds vaker kiezen videodiensten en tv-zenders ervoor om ondertitels niet meer volledig door mensen te laten maken, maar door computers te laten genereren. Vervolgens wordt er soms slechts een enkele aanpassing gedaan door een werknemer. Ondertitelgigant Iyuno heeft enkele ondertitelaars gevraagd om machinevertalingen een beetje bij te schaven, zodat ze voldoen aan de kwaliteitseisen. Deze eisen verbieden tikfouten, maar staan letterlijke vertalingen toe, mits de kijker de boodschap begrijpt.

Peter Bosma, een ervaren ondertitelaar en bestuurslid van de Auteursbond, benadrukt dat een goede vertaling moet vloeien en niet opvallen. Hij merkt dat bij streamingdiensten de kwaliteit vaak te wensen overlaat. "Ondertitels verdwijnen zo snel dat je ze nauwelijks kunt lezen," zegt hij. "Een goede ondertitelaar houdt rekening met de leessnelheid van de kijker, maar letterlijke vertalingen zijn vaak langer en moeilijker te volgen."

In Nederland werkt Videoland samen met Iyuno in een experiment met machinevertalingen. Volgens hen is het niet om kosten te besparen, maar om snel ondertitels beschikbaar te maken. "We willen dat zoveel mogelijk mensen van onze verhalen kunnen genieten," aldus een woordvoerder. Ondertussen bevestigt Disney+ dat zij werken met professionele ondertitelaars, terwijl HBO Max samenwerkt met externe partijen voor ondertitels.

Lettie Dorst, hoofddocent aan de Universiteit Leiden, twijfelt aan de claims van de streamingdiensten. "Het is vaak zo dat professionele ondertitelaars alleen aan het eind nog wat cosmetische correcties kunnen doen, terwijl het werk al is verknald," zegt ze. Dit leidt ertoe dat ondertitelaars steeds minder verdienen aan het corrigeren van deze teksten.

Ondertitelen is een creatief vak dat onder druk staat. Bosma wijst erop dat bedrijven AI niet inzetten om ondertitelaars te ondersteunen, maar om kosten te drukken. Dit heeft gevolgen voor de kwaliteit, wat vooral problematisch is in Nederland, waar veel mensen laaggeletterd zijn. "Slechte ondertiteling kan de taalvaardigheid van kinderen en volwassenen negatief beïnvloeden," voegt hij toe. Het is duidelijk: goede ondertiteling is essentieel voor een rijke kijkervaring en het behoud van taalkennis.

Vinden  de kijkers de ondertitels wel zo slecht?
Nu is het wel de vraag of de "professionele ondertitelaars" de aantallen vertalingen voor alle streamingdiensten wel aankunnen.
En zijn de laatste AI-modellen hun vertalingen wel zo slecht voor u en mij?
Al jaren geleden viel het soms op dat er iets anders in de gesproken taal gezegd werd dan in de vertaling stond.
Vooruitgang zorgt er vaak voor dat er beroepen zijn waar minder vraag naar is.
Dus zullen we de toekomst hier in moeten afwachten.